Dziesięcina w Nowym Przymierzu
Sprawa dziesięciny, jak żaden inny temat wciąż wywołuje wiele emocji. Dlaczego tak się dzieje? Wg mojego zrozumienia jest to wywołane niewłaściwym zrozumieniem tego tematu, jak też niewłaściwym nauczaniem. Kuriozalnym dla mnie jest nauczanie liderów, którzy deklarują
w swoich wykładach nieaktualność tzw. Starego Testamentu, ale gdy zależy im na pieniądzach powołują się na proroka Malachiasza i ex cathedra w sposób pośredni wyzywają wierzących
od złodziei (czyt. Ml 3,8-9).
Na początku zdecydowanie stwierdzam, że z dziesięciną o tyle się zmieniło, że kiedyś w Starym Przymierzu to był niejako obowiązek, a teraz w Nowym Przymierzu jest to pragnieniem
i szczęściem ochotnego serca, bo jak mówi powiedzenie "więcej szczęścia jest w dawaniu"
(czyt. Dz 20,35).
W Starym Przymierzu ofiarnictwo, w tym dziesięciny, miało na celu wychowanie i ukształtowanie serca ludzkiego na kształt, który się będzie Bogu podobał. Niejednokrotnie za "literą zakonu"
jak np. obowiązek obrzezania fizycznego, krył się Boży cel jakim było kształtowanie serca i jego serca duchowe obrzezanie (czyt. Dewarim / 5 Mjż 10,12-16). Tak więc ofiarnictwo w całokształcie służyło nam ludziom do leczenia naszych serc. A wśród chorób serca, tych duchowych, można by wymienić: materializm, pychę, zazdrość itd. Pisząc o "duchowych" chorobach serca trzeba jednocześnie zauważyć, że system dziesięcinowy oprócz leczenia serc był modelem Bożym do finansowania państwa teokratycznego we wszystkich jego strukturach administracyjnych.
Historia dziesięciny to historia stara jak ludzkość, bo jeszcze długo przed "Synajem" i zawarciem Przymierza z narodem Izraela byli ludzie wierzący, jak Abraham czy jego wnuk Jakub, którzy znali pojęcie dziesięciny i praktykowali ofiarnictwo w tym wymiarze (Czyt. Bereszit / 1 Mjż 14r.; 28,16-22). Jak można się domyślić i wnioskować między wierszami nauka Boża (Tora)[1] była nauczana w rodzie Abrahama, bo też to jemu Bóg wydał świadectwo, że zna nauki Boże (org. Hbr. zna Tory)
Bereszit / 1 Mjż 26,5 TPL Ponieważ Awraham posłuchał Mojego głosu i strzegł Moich nakazów, Moich przykazań, Moich praw i Moich Tor.
Nauka Boża (Tora) eksponuje ofiarnictwo w wymiarze pojedynczego człowieka (przykład Abrahama), jak też wymiarze większej grupy zwanej Ludem Bożym.
Dla przeciętnego czytelnika ofiarnictwo Iudu Izraela jest mało czytelne i skomplikowane,
a wsparte "płotem" rabinicznej Halachy[2] wręcz niemożliwe do zrozumienia. To był bardzo skomplikowany system[3], który na potrzeby uczniów Mesjasza postaram się wyjaśnić w nieco bardziej czytelny sposób.
Zacznijmy od tego, że w Starym Przymierzu funkcjonowały trzy "dziesięciny".
Pierwsza dziesięcina (Maser riszon) oddawana była lewitom (czyt. Wajikra / 3 Mjż 27,32; Bemidbar / 4 Mjż 18,24), i składano przy tym deklaracje na podstawie Dewarim / 5 Mjż 26,5;
oraz 26,10.
Lewici z tego daru odkładali drugą dziesięcinę (Maaser szeni) dla kapłanów (czyt. Bemidbar /
4 Mjż 18,21-31) i wtedy to była dziesięcina z dziesięciny.
Trzecia dziesięcina (Maaser Oni)[4] była przeznaczona dla biednych w trzecim[5] i szóstym (Dewarim / 5 Mjż 26,12-14) roku siedmioletniego cyklu Szmity[6]. Należało wtedy złożyć werbalną deklarację, że w niczym nie uchybiło się w ofiarnictwie Bożym. W praktyce okazywało się, że przeciętny człowiek oddawał co najmniej 23% ze wszystkich swoich przychodów
i dochodów. Tak w dużym skrócie wyglądało ofiarnictwo Ludu Izraela, gdzie daję się zauważyć swoisty model finansowy złożony z trzech części.
1. Dziesięcina podstawowa
2. Dziesięcina z dziesięcin
3. Dziesięcina dla biednych
Na tym modelu w mniej lub bardziej złożony sposób funkcjonują do dziś kongregacje Judaizmu, w tym Judaizmu Mesjańskiego. To jest model, który sprawia samodzielność poszczególnych kongregacji w sprawach finansowych, a także pozwala łożyć na "wyższe cele".
Ktoś może zapytać: Jak ofiarnictwo w Starym Przymierzu ma się do ofiarnictwa w Nowym Przymierzu?
Dla pierwotnych, pierwszych uczniów Jeszua sprawa była tak oczywista, że w ewangeliach, listach niewiele znajdujemy wersów, które by regulowały lub narzucały model ofiarnictwa. Ofiarnictwo, w tym dziesięciny, to był model z Tory, w którym uczniowie Jeszua żyli od dawna wychowywani przez swoich ojców i dziadków, którzy od wieków w tym systemie prawidłowo funkcjonowali. Nie było potrzeby nic zmieniać i poprawiać, choć daje się zauważyć, że w skutek prześladowań synagogi mesjańskie zaczęły być samodzielne pod względem finansowym i nieco modyfikowały ten system. W księgach Nowego Przymierza (Nowy Testament) można zauważyć swoiste "echa" dotyczące ofiarnictwa. I tak kiedy ewangelista Łukasz pisze "dawajcie dobrą miarą" (Łk 6,38) być może ma na myśli proroka Malachiasza, (czyt. Mal 3,8-10), który przywołuje do ofiarnego dawania Bogu.
W listach Pawła też można zauważyć "echa" z Tory dotyczące dziesięcin. Paweł daje dobre rady, kiedy zbierać finanse sugerując, aby to był pierwszy dzień tygodnia.
1 Kor 16,1-3 A co do składki na świętych, to i wy czyńcie tak, jak zarządziłem w zborach Galacji. Pierwszego dnia w tygodniu niech każdy z was odkłada u siebie i przechowuje to, co może zaoszczędzić, żeby składki wnoszono nie dopiero wtedy, kiedy ja przyjdę. A gdy przyjdę, poślę z listami tych, których uznacie za godnych, aby odnieśli wasz dar do Jerozolimy;
Kiedy przyjrzymy się temu pasażowi tekstów to warto przez pryzmat Tory zauważyć tam dziesięcinę z dziesięcin czyli drugą dziesięcinę, która idzie niejako "wyżej" jak też trzecią dziesięcinę przeznaczoną dla "innych świętych" braci i sióstr.
Ktoś może zapytać - czy w Nowym Przymierzu mamy odsyłać całą dziesięciny "wyżej" do "Jerozolimy" rozumianej czasami jako jednostkę administracyjną (np. Diecezja) ? Odpowiedz brzmi "Nie". To jest tylko przykład ze Słowa Bożego jak funkcjonował system finansowy
w pierwotnej wspólnocie Mesjańskiej. W nowożytnej społeczności uczniów Mesjasza ten przykład wskazuje, że "Wyżej" może pójść dziesięcina z dziesięcin oraz trzecia dziesięcina
"dla biednych".
Nie ma potrzeby dywagować dlaczego nie ma w tzw. Nowym Testamencie szczegółowych regulacji dotyczących finansowania, bo przecież to jest oczywiste, że pierwsi uczniowie model finansowania misyjnego dzieła opierali o Torę i Proroków.
Będąc w temacie ofiarności trzeba nam przede wszystkim zastanowić się nad istotą i sednem Nowego Przymierza o którym sygnalizowali prorocy (Czyt. Jr 31,31-37 Ez 11,19-20; 36,25-27). Tym sednem i fundamentem jest umieszczenie nauki Bożej (org. Tora) w sercu człowieka wierzącego. Bóg zapowiedział przez proroków Nowe Przymierze, gdzie sednem jest Tora
w sercu człowieka wierzącego, a tzw. Nowy Testament potwierdza ten fakt (czyt. Hbr. 8,8-10;
Hbr. 10,16-17). W Nowym Przymierzu mamy "mięsiste" serca jak pisał prorok Ezechiel.
W Nowym Przymierzu na kartach serca mamy całą naukę Bożą, którą Bóg zgromadził
w Pięcioksięgu Mojżesza i w całym Tanach.
Jest wielu wierzących powołanych z Goim (Narodów), którzy dając posłuch ewangelii z radością przyjęli adopcję do rodziny Bożej i mówią o sobie z satysfakcją, że teraz są "Dziećmi Boga".
A jako, że są dziećmi to nie obowiązują ich żadne zobowiązania wobec Ojca Niebieskiego.
Czy takie założenie jest prawdą?
Lud Izraela był "Synem Pierworodnym" (Czyt. Szemot / 2 Mjż 4,22) i właśnie w swoim dojrzałym pojmowaniu "synostwa i dziecięctwa" pilnie słuchał i wykonywał wszystko, co Ojciec Niebieski nakazał. A jak do tego zagadnienia ma podejść "dziecko adoptowane" z Narodów? Tak samo
jak "syn pierworodny" czyli pilnie wykonywać co Ojciec postanowił.
Przyłóżmy do tego tematu przykład z życia dzisiejszego. Czy ktoś zna taką rodzinę, gdzie
w procesie adopcji przyjęto nowego członka? A ten nowy członek rodziny ma udział we wszystkich przywilejach wraz ze swoimi braćmi i siostrami, ale nie ma udziału w obowiązkach? Czy ktoś zna taką rodzinę? Czy byłaby to zdrowa rodzina?
Zwróćmy uwagę jak wielu wierzących z Goim zgadza się z pojęciem, że są "potomstwem" Abrahama wg wiary. A więc co takiego mamy mieć w sercu, gdy mówimy o dziesięcinie?
W wymiarze indywidualnym mając wiarę, że jesteśmy wg obietnicy potomstwem Abrahama - Ojca wiary każdego człowieka czynimy to, co czynił Abraham. Nazywając się "potomstwem" Abrahama pamiętajmy stale i nie zapominajmy, że "Jeżeli jesteście dziećmi Abrahama, spełniajcie uczynki Abrahama". (Czyt. J 8,39). Czynimy wg wzoru jaki zostawił Abraham, czyli oddajemy dziesięcinę i poznajemy nauki Boże, aby znać Tory tak jak nasz "Ojciec wiary". I tak jak Abraham złożył dziesięcinę tak i my oddajemy dziesięcinę naszemu Królowi i Kapłanowi
wg wzoru Melchizedeka. (Czyt. Hbr.7,1-10).
W wymiarze większym, gdzie uznajemy kapłaństwo Melchizedekowe i populacje Ludu Bożego, któremu służy, mamy niejako w sercu model Tory w finansowaniu wspólnoty. Jaki to model ofiarnictwa? To trójdzielny model w granicach tekstu biblijnego (niekoniecznie z dodatkami Judaizmu Rabinicznego). Model, który na podstawie Tory można opisać w trzech punktach:
1. Dziesięcina to podstawa,
2. Dziesięcina z dziesięcin to drugi stopień finansowania, który idzie "Wyżej" w strukturze Kongregacji Mesjańskich.
3. Dziesięcina dla biednych "wdowy, sieroty itp." to osobny, inny od pierwszej dziesięciny stopień finansowania, który nazywamy dobroczynnością, a w kręgach Żydów Mesjańskich "cedaką"[7]
Czy mówimy o Starym Przymierzu czy o Nowym Przymierzu zauważmy, że cel ofiarnictwa jest ten sam. Bóg prawem dziesięcinowym kształtował serca ludzkie. Uwalniał od materializmu
i skąpstwa i innych dolegliwości duchowych. Każdy ofiarny człowiek doznawał szczęścia
w dawaniu, bo to jest istota Bożej miłości - dawać, dawać , dawać …"Chesed" czyli miłość, miłosierdzie i łaskę.
Cel ofiarnictwa nie zmienił się w Nowym Przymierzu. Dzięki Bożemu modelowi funkcjonuje cała struktura Ludu Bożego.
Funkcjonowanie całej społeczności zależy od stałego budżetu, gdzie regularnie są odnotowane wpływy od lokalnych uczestników nabożeństw (Czyt. Świętych Zgromadzeń). W pewnej książce przeczytałem jak człowiek wierzący zapytał czy może oddać dziesięcinę poza lokalną wspólnotą? Lider odpowiadając rzekł cyt. "to tak jakby pójść do McDonalda i zjeść obfity posiłek, a potem zapłacić za niego w Burger Kingu"[8]. A zatem właściwy będzie wniosek,
że tam gdzie się karmisz duchowo tam oddawaj swoje dziesięciny, aby zaspokojone były potrzeby także innych służb Twojej lokalnej rodziny Bożej.
Powtarzając pytanie: Jak ofiarnictwo w Starym Przymierzu ma się do ofiarnictwa w Nowym Przymierzu?
Aby odpowiedzieć na to pytanie znów muszę wrócić do sedna Nowego Przymierza.
Co było sednem Nowego Przymierza? My już wiemy - sednem Nowego Przymierza był nauka Boża zwana Torą umieszczona w sercu człowieka. Co więc się zmieniło w stosunku do Starego Przymierza? W Starym Przymierzu ofiarnictwo było niejako na zewnątrz poza sercem, które mogło być różne. W Starym Przymierzu był to czasami przykry obowiązek, który często rygorystycznie narzucany i przestrzegany rodził różne patologie.
W Nowym Przymierzu jest diametralnie inaczej. Mamy w sercu chęć dawania wszystkim potrzebującym. Mamy w sercu potwierdzenie zapowiedzi prorockich dotyczących Nowego Przymierza. Mamy w sercu gotowość do dawania aktów miłości łaski dla wszystkich potrzebujących. Mamy to po prostu w sercu, aby wg modelu biblijnego finansowania Bożego wspierać dzieło ratowania dusz ludzkich.
Mamy w sercu po prostu gwarant zawarcia Nowego Przymierza z Wiekuistym Bogiem na mocy Ruach Hakodesh.
Mając w sercu gwarancje Nowego Przymierza wypełniamy przykazanie (Hbr. Micwa) [9]nie jako przykry obowiązek ale w radości serca, że możemy dawać, dawać, dawać na wzór naszego Kochanego Boga. Mędrcy Judaizmu nazywają takie działanie cyt. "Simcha szel Micwa" co dosłownie znaczy "radość przykazania". Ta sama radość przykazania towarzyszy nam na progu szabatu i innych przykazań płynących z Tory. To jest miłosna radość do Boga, którego kochamy, a miłość naszą wykazujemy w przestrzeganiu przykazań, które nie są ani przykre ani uciążliwe.
1 J 5,1-3 "Każdy, kto wierzy, iż Jezus jest Chrystusem, z Boga się narodził, a każdy, kto miłuje tego, który go zrodził, miłuje też tego, który się z niego narodził. Po tym poznajemy, iż dzieci Boże miłujemy, Jeżeli Boga miłujemy i przykazania jego spełniamy. Na tym bowiem polega miłość ku Bogu, że się przestrzega przykazań jego, a przykazania jego nie są uciążliwe".
Więc w czym jest problem i emocje związane z dziesięciną? Problemem jest nie tylko złe nauczanie ale i także "chore" ludzkie serce. Ale problemem podstawowym i niejako fundamentalnym jest fakt, że człowiek wierzący nie ma w sercu znamion i gwarantu zawarcia Nowego Przymierza z Wiekuistym. Mając w sercu gwarancje Nowego Przymierza nie musimy zadawać pytań np. Gdzie dać, ile dać, komu dać? Ruach Hakodesh[10] na fundamencie Tory
w naszym sercu zawsze daje nam prawidłową odpowiedź. Dziesięcina w Nowym Przymierzu nie jest anulowaniem Tory, ale wprost przeciwnie potwierdzeniem Przymierza z Wiekuistym.
Przyjmijcie, proszę, błogosławieństwo ze Słowa Bożego
Mal 3,10 BT "Przynieście całą dziesięcinę do spichlerza, aby był zapas w moim domu,
a wtedy możecie Mnie doświadczać w tym – mówi Pan Zastępów – czy wam nie otworzę zaworów niebieskich i nie zleję na was błogosławieństwa w przeobfitej mierze".
Autor opracowania - Piotr Fras
[1] Tora - Hbr. dosłownie - Nauka, Instrukcja. W pierwszej płaszczyźnie oznacza pięcioksiąg Mojżesza, a w drugiej całą Biblię. [2] Halacha – w judaizmie autentyczna i autorytatywna wykładnia Prawa Mojżeszowego, ukazująca jak stosować Prawo do konkretnych sytuacji życiowych. Źródło Internet [3]Książka pt. 613 przykazań Judaizmu str. 42 komentarz do Szemot / 2 Mjż 22,28 Dary w kolejności były to" A. bikurim pierwsze owoce oddawane kohenom B. truma część plonu oddawana kohenom C. Maser riszon 10% plonu oddawana lewitom (ci z kolei z tej części wydzielali 10% kohenom tzw. maaser min Hamaaser D. Maaser szeni - 10% z tego co zostało po oddzieleniu "Maser riszon", [4] Maaser Oni - Dziesięcina dla biednych - wdów sierot itp. [5] Źródło: Książka pt. 613 przykazań Judaizmu str. 261 [6] Szmita – rok szabatowy w judaizmie przypadający co siedem lat. Rok następujący po co siódmym roku szabatowym jest Rokiem Jubileuszowym. Z latami szabatowymi i jubileuszowymi związane są pewne ograniczenia i nakazy wynikające z Tory. Są to: zakaz uprawiania ziemi i zbierania plonów, nakaz darowania długów - Źródło Internet [7] Cedaka jest hebrajskim terminem oznaczającym dosłownie „prawość” lub „sprawiedliwość”, ale najczęściej oznacza czyny związane z dobroczynnością [8] D. Juster pt. "Wzrastanie w Dojrzałości - Podręcznik uczniostwa z perspektywy Żydów Mesjańskich" str. 145 [9] Micwa hebr. מצוה „przykazanie”, „dobry uczynek”, l.mn. micwot; jid. micwe, l.mn. micwes –
w judaizmie termin używany na określenie przykazań religijnych i odnoszący się do sześciuset trzynastu nakazów i zakazów Halachy, żydowskiego prawa religijnego opartego na zaleceniach Tory, których wypełnianie obowiązuje każdego Żyda. Źródło: Internet [10] Ruach Hakodesh - Hbr. Duch Święty