Pesach - problematyka i kontrowersje cz. 1

Pesach - problematyka i kontrowersje cz. 1

Problemy i kontrowersje wokół święta Pesach mają już swoją długą tradycję 2000 lat i powstały na fali silnego antysemityzmu[1] i antyjudaizmu[2], które to zjawisko miało miejsce

w starożytności, trwało w pierwszych wiekach naszej ery i trwa do dnia dzisiejszego.

Początki.

Wielkie prześladowania, jaki dotknęły Żydów w pierwszym i drugim wieku n.e. spowodowały zanik nauczania Tory przez Mesjańskich Żydów, od których zaczął się ruch Mesjański zgromadzony wokół Jeszua z Nazaretu (Jezus). W następstwie braku liderów pochodzenia żydowskiego „do głosu” doszli liderzy pochodzący z pogan, którzy swoje pogańskie wierzenia wprowadzali do zgromadzeń rodzącego się Kościoła. To zjawisko nazywane synkretyzmem religijnym[3] w IV wieku n.e. silnie już zawładnęło całym Kościołem, ale też wprowadzało niemało zamieszania w sprawy praktyki wiary.  W nienawiści do wszystkiego, co żydowskie zaczęto budować praktyki i zręby teologii na antyżydowskim gruncie. Cesarz Konstantyn uważany za „Ojca” instytucjonalnego Kościoła pisze list do gmin chrześcijańskich celem ujednolicenia zasad wiary. Cytat „W liście tym Konstantyn oficjalnie ustala antyżydowskie podstawy doktryny i praktyki Kościoła oraz oświadcza, że pogarda dla Żydów i oddzielenie się od nich jest „jedynie słuszną” postawą chrześcijańską”[4]. W liście tym odnosi się również cesarz Konstantyn do święta Pesach nakazanego Pismem Świętym. Cytat z listu - „Zapewniam was, że przede wszystkim każdemu z obecnych wydało się rzeczą niegodną, by celebrować to najbardziej uroczyste święto według zwyczaju Żydów, którzy - jako nieczyści i nikczemni - zbrukali dłonie straszliwą zbrodnią i są sprawiedliwie zaślepieni w swych umysłach. Słuszne jest, zatem, abyśmy odrzucili praktyki tego narodu i kontynuowali przez wszystkie następne pokolenia obchody według innego rytu, w bardziej odpowiednim porządku (...) Nie miejmy, zatem nic wspólnego z wrażym motłochem żydowskim.” „Wyjdźmy, szanowni bracia, spomiędzy tego najohydniejszego ze zgromadzeń” „Konieczne jest również takie naprawienie błędów, żebyśmy już więcej nie mieli nic wspólnego ze zwyczajami morderców naszego Pana”[5]. Koniec cytatów. Sobór w Nicei w 325r n.e. i list do gmin chrześcijańskich ukonstytuował założenia Konstantyna. Sobór w Nicei sprawił, że żaden chrześcijanin (pod groźbą kary) nie miał prawa zachować Pesach (Pascha) w dniu 14 Abib/Nisan jak nakazuje Pismo Święte. Co więcej po soborze w Nicei „mocy prawnej” nabrały pewne chrześcijańskie założenia. Jakie to założenia?

Między innymi

1. „Wyższość” tzw. Nowego Testamentu nad Starym Testamentem w zakresie teologii i nauczania zasad wiary”. To założenie zakłada, że jak czegoś Nowy Testament nie pisze to nie trzeba tego praktykować czy też uznawać za zasadę wiary

2. Jezus z Nazaretu jest założycielem Kościoła i poprzez swoich liderów chrześcijańskich tworzy nowy ryt praktyk wiary i teologii w opozycji do Żydów.

Te dwa (i wiele innych) błędne założenia pokutują do dnia dzisiejszego w nowożytnych Kościołach. Kościół Powszechny zamienił Pesach na Wielkanoc, a kościoły protestanckie organizują wieczerze paschalną rano i w czasie jak liderom się podoba, (co tydzień, co kwartał itp.) Na chrześcijańskich „wieczerzach” praktykuje się i spożywa tylko dwa elementy w postaci wina i chleba, który nie zawsze jest przaśny, czyli pozbawiony kwasu. Nie chciałbym być źle zrozumiany. Nie jest moim celem dyskontowanie tzw. „Wieczerzy Pańskiej”, w której biorą udział szczerzy i bogobojni ludzie. Ale w niniejszym artykule chciałbym zweryfikować ww. założenia, korzeniami sięgające do „Nicei” i to jak one się mają się do Pisma Świętego?

Co mówi Pismo Święte o Pesachu?

Nakaz przestrzegania Pesach i Przaśników jest zawarty w Piśmie Świętym

Pwt / 5 Mjż  16,1 BT Pilnuj przestrzegania miesiąca Abib i święcenia Paschy ku czci Pana, Boga swego, gdyż w miesiącu Abib, nocą, Pan, Bóg twój, wyprowadził cię z Egiptu.

Pismo Święte (Biblia) w dokładny sposób określa, kiedy, gdzie i jak należy przestrzegać i czego się trzymać w ten moed (Święto). Księga Wyjścia nakreśla miejsce celebracji Pesach w rodzinie i z najbliższymi sąsiadami we własnym domu. Natomiast Księga Powtórzonego Prawa (5 Mjż) przewiduje w historii Ludu Bożego centralizację sprawowania Pesach. Mianowicie Pesach ma być sprawowany i celebrowany w Jerozolimie przy i w świątyni.

Pwt / 5 Mjż 16, 5-6 BT Nie będziesz mógł składać ofiary paschalnej w żadnej miejscowości, którą ci daje Pan, Bóg twój, lecz w miejscu, które sobie obierze Pan, Bóg twój, na mieszkanie dla swego imienia – tam złożysz ofiarę paschalną wieczorem o zachodzie słońca, w godzinie wyjścia swego z Egiptu.

Precyzując czas Pesachu trzeba powiedzieć, że zawsze w Torze jest to 14 dzień miesiąca Abib/Nisan. Aczkolwiek trzeba tu też dopowiedzieć, że czas to nie jest sprawa pierwszoplanowa. Dlaczego? Bo w Księdze Liczb jest nakaz sprawowania Pesach, gdy ważne powody nie pozwoliły tego czynić w dzień 14 miesiąca Abib. (Czyt. Lb /4 Mjż 9,1-14). Tak więc czas jest ważny, ale nie najważniejszy w zachowaniu Pesach. Bardzo ważnym jest sam fakt „wejścia” w Pesach, który zapoczątkowuje cały liturgiczny rok moadim, w którym odbieramy błogosławieństwa „wyznaczonych czasów”. Kto nie „wejdzie” w Pesach i zaniedba ten moed (święto) to jak mówi Pismo Święte, będzie „wytracony ze swego ludu” (czyt. Lb / 4 Mjż 9,13)

Pisząc o tym święcie trzeba podkreślić, że do podstawowych spraw należy:

1. Przygotowanie w dziesiątym dniu i zabicie w czternastym dniu miesiąca Abib baranka.

 2. Spożywanie baranka oraz przaśników i gorzkich ziół (czyt. Wj/2 Mjż 12,3-8).

W ustawie o ofierze paschalnej są jeszcze inne wytyczne, ale w ramach tematycznych tego artykułu chciałbym się skupić na kilku wymienionych już kwestiach. Jeszua (Jezus) zadaje kłam założeniom, które wymieniłem, a które zakładają, że Biblijny Pesach został zamieniony na chrześcijańską wieczerzę celebrowaną w dowolnym czasie i tylko z dwoma składnikami. Sam Jeszua wydaje o tym świadectwo:

Mt 5, 17 BT Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić (przekład D.Sterna mówi” nadać pełnię).

Pismo Święte Słowami samego mistrza również dyskontuje założenie „Wyższości Nowego Testamentu” w sprawach nauczania, które zakłada, że wszelką naukę zaczyna się od Nowego Testamentu. Wszelką poprawną naukę zaczyna się od Tory, jak to sam mistrz Jeszua czynił (czyt., Łk 24,27)

Jeszua a kwestia Pesach

Czytając Pismo Święte Nowego Przymierza można się dowiedzieć, że Jeszua uczestniczył we wszystkich Świętach Ludu Bożego, a w święcie Pesach uczestniczył, co najmniej od dwunastego roku życia. (Czyt. Łk 2,39-52). Natomiast problem, który podnoszą przeciwnicy Pisma Świętego i beneficjenci „Nicei” polega na tym, że nie znając Tanach, a zwłaszcza Tory podnoszą kwestie, dla których nie widzą rozwiązania w pismach tzw. Nowego Testamentu. I tak przeciwnicy twierdzą, że relacje ewangelii synoptycznych (Mateusz; Marek; Łukasz) kłócą się z relacją ewangelii Jana w sprawie Pesach i dlatego Nowy Testament to dla nich zbiór „chrześcijańskich bajek” i kłamstw. Z kolej Beneficjenci „Nicei” mając niepełne informacje w tym temacie, w swych twierdzeniach posuwają się do konkluzji, jakoby ostatni Pesach Jeszua nie był Paschą, ale „pożegnalną wieczerzą” z uczniami.

W tym jakże trudnym temacie aż roi się od pytań. Mianowicie: Czy przeciwnik Boży ma rację sygnalizując, że Ewangelie są sprzeczne ze sobą i nie mogą być traktowane jako Słowo Boże? Czy Jeszua zachował Pesach z całokształtem wymagań, jakie nakazuje Tora? A Jeżeli tak to, dlaczego Jeszua sprawował Pesach 24 godziny wcześniej niż kręgi kapłańskie saduceuszy?[6]

Nomenklatura Pesach

Zacznijmy od początku, czyli od samej terminologii. Termin Pesach dosłownie znaczy „Przejście”, ale w źródłach hebrajskich można znaleźć wiele desygnatów[7] tego terminu. „Termin ten ma przynajmniej cztery znaczenia:

1.    Baranek paschalny zabijany i składany w ofierze 14 Nisan; Ad.1 Księga Wyjścia mówi dosłownie o konieczności "zabicia Paschy"  (czyt. Wj / 2 Mjż 12,21).

2.    Uczta paschalna, podczas której spożywano baranka (15 Nisan);

3.    Paschalne ofiary pokojowe składane i spożywane przez cały tydzień (15-21Nisan)

4.    Cały tydzień trwających uroczystości paschalnych (15-21 Nisan)[8].

Znajomość tych terminów pozwoli nam zobaczyć, że sprzeczności między synoptykami a ewangelią Jana są pozorne. Dla przykładu. Ewangelista Łukasz pisze w Łk 22, 7 oryginalnie „ofiarowanie paschy”, co tłumaczone jest, jako zabicie baranka, a już w następnym wersecie

Łk 22, 8 pisze o posiłku paschalnym. A kiedy Jan pisze o wieczerzy paschalnej

(czyt. J 13, 1; 18, 28; 19, 14) zawsze ma na myśli posiłek spożywany po 14 Nisan po zachodzie słońca, czyli w dniu 15 Abib/Nisan.

Wszystkim jest wiadomo, że Jeszua umiera przed szabatem. I w tym miejscu właściwym będzie zadać pytanie, przed którym szabatem, albowiem Tora rozróżnia kilka szabatów. Słowo Boże - Tora rozróżnia szabat cotygodniowy i szabaty świąteczne

Kpł / 3 Mjż 23, 6-7 a piętnastego dnia tegoż miesiąca jest Święto Przaśników Pana. Przez siedem dni będziecie jedli przaśniki.  Pierwszego dnia będzie dla was ogłoszone święte zgromadzenie; żadnej ciężkiej pracy wykonywać nie będziecie,

Lb / 4 Mjż 28, 16-18 A w miesiącu pierwszym, czternastego dnia miesiąca jest Pascha Pańska. Piętnastego dnia zaś tegoż miesiąca jest uroczyste święto. Przez siedem dni jeść się będzie przaśniki. W pierwszym dniu jest uroczyście ogłoszone święto. Nie będziecie wykonywać żadnej ciężkiej pracy.

Wszystkie Moadim, czyli wyznaczone czasy (święta) miały szabat świąteczny związany z danym świętem (czyt. Kpł / 3 Mjż 23r zwłaszcza wers 32).

Kpł / 3 Mjż 23, 32 BT Będzie to dla was uroczysty szabat. Będziecie pościli. Dziewiątego dnia miesiąca, wieczorem, to jest od wieczora do wieczora, będziecie obchodzić wasz szabat

Wiedząc o szabatach świątecznych bardziej będzie dla nas zrozumiały wers ewangelii Jana

J 19, 31 (BT) Ponieważ był to dzień Przygotowania, aby zatem ciała nie pozostawały na krzyżu w szabat - ów, bowiem dzień szabatu był wielkim świętem.

Tekst grecki podaje dosłownie "wielki był dzień tego szabatu" i nawiązuje do szabatu świątecznego w pierwszy dzień Pesach. Janowy wers nie tylko nawiązuje do szabatu świątecznego, ale także wskazuje na wymóg Tory w zakresie wyroku śmierci, po wykonaniu którego Tora poucza, aby zwłoki nie pozostały na drzewie przez noc (Czyt. Pwt / 5 Mjż 21,22-23).

Chciałbym wszystkich zapewnić, że w ewangeliach nie ma sprzeczności. Nowy Testament podaje wersy jak „Puzzle” do układanego obrazka święta Pesach, ale obrazek będzie wyrazisty tylko wg znajomości i na fundamencie Tory. Aby dokładnie unaocznić nam problem pozornych sprzeczności zamieszczam odpowiedni schemat:

	Kalendarz Esseński	Oficjalny kalendarz księżycowy
14 Nisan	3 Dzień tygodnia		3 Dzień tygodnia
Wtorek	Po zachodzie
	Słońca Jest Pesach
15 Nisan	Pesach	Mt; Mr; Łk	4 dzień tygodnia	14 Nisan
Środa			Po zachodzie Pesach	Środa
16 Nisan	5 Dzień tygodnia		5 Dzień tygodnia	15 Nisan
Czwartek				Czwartek
17 Nisan	6 Dzień tygodnia		6 Dzień tygodnia	16 Nisan
Piątek				Piątek
	Szabat cotygodniowy		Szabat cotygodniowy

Ten schemat to rozwiązanie problemu pozornych sprzeczności w ewangeliach za pomocą dwóch kalendarzy. Dwa kalendarze „to propozycja wysunięta przez francuską historyczkę Annę Jaubert w 1957 roku w trakcie studiów na temat Qumran zauważyła ona mianowicie, że u Żydów na przełomie er są w użyciu dwa rodzaje kalendarza. W Jerozolimie, a tym samym dla większości spośród sześciu siedmiu milionów Żydów na całym świecie, obowiązuje oficjalny kontrolowany przez sanhedryn kalendarz księżycowy, natomiast kalendarzem słonecznym posługują się znani wszędzie esseńczycy, którzy w Qumran nad Morzem Martwym mają jedną ze swoich miejsc przeznaczonych do studiowania i kształcenia, a którzy na przełomie er mieszkają również w Jerozolimie i pewnej liczbie miast oraz w wielu wsiach ówczesnej Palestyny. Jedni zatem świętują, podczas gdy inni mają dzień roboczy i pracują. (…) „Kapłański kalendarz słoneczny, którym - co do tego nie ma żadnych wątpliwości kierują się esseńczycy, jest obliczony matematycznie”, (…) „Zatem na przykład święto Paschy świętuje się zawsze we wtorkowy wieczór” [9].

Ewangelie synoptyczne (Mt; Mr; Łk) opisują ostatnie dni życie Jeszua i celebrowany Pesach według faktów, ale pamiętajmy, że te fakty są wpisane w matematyczno-wyliczeniowy kalendarz Esseńczyków. Ewangelista Jan natomiast też podaje fakty, ale trzyma się kalendarza księżycowego - obserwacyjnego, który był obowiązujący w tamtym czasie. Na czym polegał i jak liczono czas w Kalendarzu księżycowo-obserwacyjnym? Według Żydowskiej tradycji Nowy miesiąc księżycowy (Rosz Hodesz) zaczynał się po nowiu Księżyca i miał swoją określoną procedurę. Kiedy dwóch wiarygodnych świadków zobaczyło po nowiu rąbek (sierp) odnawiającego się księżyca na nocnym niebie to ten fakt zgłaszano do Sanhedrynu, który ogłaszał nowy miesiąc. Tak, więc Mesjasz Jeszua celebruje swój ostatni Pesach (wtorek po zachodzie słońca) wg kalendarza matematycznego (Wyliczeniowy) i umiera w środę, kiedy trwają przygotowania (m.in. zabijane są baranki) do Pesachu wg obowiązującego kalendarza obserwacyjnego Saduceuszy.

Takie są fakty, choć nie są one zgodne z powszechnym przekonaniem, które stanowi, że Jeszua Mesjasz zmarł w piątek. Gdyby Jeszua umarł w piątek nie wypełniłby „Znaku Jonasza”, który to znak mówi, że „Syn Człowieczy” trzy dni i trzy noce będzie w łonie ziemi (czyt. Mt 12,38-40). Spójrzmy na powyższy wykres i zobaczmy: Jeszua wg kalendarza Esseńczyków umiera w środę, a po trzech dniach i nocach zmartwychwstaje, czym wypełnia nie tylko „Znak Jonasza”, ale i wiele innych proroctw zapowiedzianych w Tanach. O „Znaku Jonasza” mówiłem w wykładzie siedem lat temu, w którym dokładnie wyeksponowałem, na czym polega ten „Znak Jonasza”. Dla zainteresowanych podaję link: https://www.youtube.com/watch?v=DH2iN8V5o4A

Warto nam się zastanowić nad pytaniem:, Dlaczego Jeszua celebruje Pesach dobę wcześniej  - 13-go Abib/Nisan? Wg mojego osobistego przekonania (i nie jestem w tym odosobniony) Jeszua autoryzuje kalendarz księżycowy (matematyczno – wyliczeniowy) przewidując, że już w niedługim czasie kalendarz obserwacyjny nie będzie możliwy do zastosowania w praktyce. Tak jak Jeszua przewidział zburzenie świątyni (czyt. Mt 24, 2) tak też był  świadomy rozproszenia Izraela aż po krańce ziemi i w tym celu autoryzuje kalendarz księżycowy (matematyczno - wyliczeniowy, aby cały Izrael nie stracił w biegu historii swojej tożsamości narodowej. Żydowski Mesjasz z Nazaretu obiecał wszystkim swoim żydowskim braciom, że będzie z nimi aż do skończenia świata (Czyt. Mt 28,20). Autoryzacja Mesjasza Jeszua kalendarza księżycowego w czasie Pesach tym mocniej potwierdza wiarygodność kalendarza Hillela II[10] jaki do dzisiaj jest stosowany przez Judaizm Ortodoksyjny jak też Judaizm Mesjański.

Tak, więc Żydzi Mesjańscy zawsze są świadomi, że Mesjasz jest duchowo obecny, gdy wg kalendarza Księżycowego (matematycznie wyliczonym) celebruje się Pesach wg porządku, który ustalony został w Torze.

Autor opracowania: Piotr Fras.

[1] Antysemityzm – Nienawiść do narodowości żydowskiej i do wszystkiego, co utworzyli Żydzi m.in. obiekty i instytucje.

[2] Antyjudaizm – Nienawiść do religijnych praktyk żydowskich

[3] Synkretyzm religijny jest łączeniem ze sobą różnych tradycji religijnych wielu narodów

i wyznań, powodujące zderzenia odmiennych poglądów, a także ich przemieszanie. Źródło - Internet

[4] Dan Gruber – Kościół i Żydzi str.26

[5] Dan Gruber – Kościół i Żydzi str.26/27

[6] Saduceusze – stronnictwo religijno-polityczne w Judei w starożytnym Izraelu zawiązane wokół kapłanów Świątyni – Źródło Internet

[7] Desygnat – każdy konkretny obiekt pasujący do nazwy lub, ściślej, każda rzecz oznaczana przez dany znak, wyraz, wyrażenie lub pojęcie – Źródło Internet

[8] Mariusz Rosik – Spór o datę- strona Verbum Domini lumen Vitae – źródło Internet

[9] Wilibald Bosen – „Ostatni dzień Jezusa z Nazaretu”- Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wrocław 2002 str. 74-75

[10] Hillel II – W roku  359 n. Nasi Hillel II przeprowadził reformę kalendarza, która doprowadziła do uzgodnienia roku lunarnego z cyklem solarnym. U podstaw reformy leżały precyzyjne obliczenia, które pozwalały na rezygnację z konieczności prowadzenia obserwacji księżyca dla wyznaczenia początku nowego miesiąca – Źródło Internet.