Wstęp
Mamy XXI wiek. Nowoczesne technologie i komunikacja między ludźmi sprawia, że o naszej ziemi mówi się globalna wioska. I jak to na wsi bywa, wszelkie nowinki są na „językach” wszystkich mieszkańców. Także w Polsce dużo się ostatnio mówi i pisze o ruchu mesjańskim czy też o Żydach Mesjańskich, którzy uznali Jeszua z Nazaretu za żydowskiego Mesjasza – swojego Mesjasza[1]. W Kościele Powszechnym w ramach „Nostra aetate”[2] powstają grupy chrześcijan, którzy na swoje konferencje zwane mesjańskimi zapraszają znanych rabinów mesjańskich. Także w kościołach protestanckich powstają grupy proizraelskie propagujące mesjanizm jako taki. Nie brak też pojedynczych ludzi, którzy propagują mesjańskie treści w mowie i piśmie. Jak w tym wszystkim ma się znaleźć szczery wierzący człowiek, który nie do końca jest świadomy, na czym to zjawisko zwane Ruchem Mesjańskim polega. W niniejszym artykule chciałbym przybliżyć
i zarysować definicję zjawiska, które ma miejsce na całym świecie.
Początki
Wbrew powszechnemu mniemaniu Jeszua Mesjasz nie przyszedł, aby założyć nową religię pod nazwą chrześcijanie. Jeszua Mesjasz był wypełnieniem Bożej wierności wobec Przymierza jakie Bóg zawarł z narodem Izraela. Biblijny Mesjasz Jeszua nawet nie miał zamiaru cokolwiek zmieniać czy rugować z Tory
Mt 5,17 D.S[3] Nie sądźcie, że przyszedłem, aby znieść Torę czy Proroków. Nie przyszedłem znieść, lecz nadać pełnię.
Ruch Mesjański i pierwsza kongregacja mesjańska powstała w Jerozolimie podczas celebracji święta Szawuot[4] (Pięćdziesiątnica), o czym czytamy w Dziejach Apostolskich drugiego rozdziału. Ta wspólnota składała się z rodowitych Żydów i była jedną z wielu grup w łonie Judaizmu[5] jak np. Eseńczycy, Saduceusze, Faryzeusze. Nie była to mały ruch mesjański czy też mała grupa, bo jak sprawozdaje Jakub – Lider Jerozolimskiej wspólnoty- wskutek misji wśród Żydów do ruchu Mesjańskiego przyłączają się tysiące Żydów.
Dz. 21,20 A oni, gdy usłyszeli, chwalili Boga i powiedzieli mu: Widzisz, bracie, ile to jest tysięcy Żydów, którzy uwierzyli, a wszyscy gorliwie trzymają się zakonu;
Już tylko na podstawie tych kilku ww. wersów można ustalić zasadnicze płaszczyzny, jakich trzyma się Ruch Mesjański. Po pierwsze mesjańscy Żydzi w I w.n.e. trzymają się nauki Bożej, która jest nazwana Torą[6] (zakon). Po drugie: Nowo powstały ruch mesjański trzyma się mocno kalendarza Bożego, jako pierwszego przykazania dla całego narodu (Wj / 2Mjż12,2).
W praktykowanym kalendarzu na pierwszym miejscu jest szabat a następnie takie moadim[7] jak Pesah, Szawuot, Jom Terua, Jom Kippurim i Sukkot. (czyt. Kpł/3 Mjż 23r)
Spory wokół nazwy Ruchu Mesjańskiego
Pierwotni Żydzi Mesjańscy określali siebie i swój ruch, że są „zwolennikami drogi” nawiązując
w ten sposób do słów Jeszua
J 14,6 Odpowiedział mu Jezus: Ja jestem droga i PRAWDA i żywot, nikt nie przychodzi do Ojca, tylko przeze mnie.
W Piśmie Świętym znajdujemy liczne odwołania, także faryzejskich przeciwników drogi do tej nazwy „zwolennicy Drogi” (czyt. Dz 19,9.23 Dz 22,4; Dz 24,14). I ta nazwa „droga” jest adekwatna do nauczania apostoła Pawła, który pisał „Chodźcie godnie w powołaniu, któreście otrzymali (Ef 4,1) - Gdyż w wierze pielgrzymujemy (2 Kor 5,7) - Chodźcie w Duchu (Ga 5,25) - Chodźcie w miłości (Ef 5,2)
Dopiero w Antiochi (czyt. Dz 11,26) nazwano uczniów Mesjasza –Chrześcijanami. “Słowo chrześcijanin było na początku czymś na pograniczu przydomka i przezwiska. Antiochijczycy słynęli ze zdolności w wymyślaniu śmiesznych i złośliwych przezwisk. Kiedy brodaty cesarz Julian przybył do Antiochii, przezwano go kozłem. Końcówka -iani oznacza należący do czyichś ludzi, np. Cezariani znaczy należący do ludzi Cezara. Christiani oznaczało należących do ludzi Chrystusa, a więc nazwa chrześcijanie znaczyła tyle, co ludzie Chrystusa. Kryły się w tym przezwisko i żart, i kpina, i wzgardliwe lekceważenie”[8]
Ta nazwa wymyślona przez bałwochwalczych pogan kpiąca sobie z Ruchu Mesjańskiego przylgnęła do wierzących po dzień dzisiejszy. A ironią losu jest fakt, że dzisiaj kpi się
z Mesjańskiej Drogi wierzących jak to czynili pogańscy Antiocheńczycy.
Historia pierwotna
Oprócz tych dwóch zasadniczych zrębów mesjańskiej tożsamości warto zauważyć, że ta wczesna społeczność mesjańska gromadząca etnicznych rodowitych Żydów dotarła z nowiną,
z dobrą nowiną (Ewangelią) o odnowieniu przymierza przez Wiekuistego Boga do wszystkich Żydów zamieszkujących w diasporze. To była wspaniała dobra nowina zapowiadana przez proroków (czyt. Jr. 31,31-33)
Mesjańscy Żydzi nie ograniczali się w misji tylko do swoich żydowskich braci. Na podstawie wizji danej ap. Piotrowi (Czyt. Dz. Ap. 10r) ewangelia docierała do wszystkich ludzi z narodów pogańskich w całym tzw. „Basenie morza śródziemnego”
Pierwsi wierzący mesjańscy byli przedstawicielami Judaizmu biblijnego i całkiem zgodnie funkcjonowali w łonie Judaizmu wraz z Judaizmem Saducejskim[9] i Faryzejskim. Choć przy lekturze pism historycznych daje się zauważyć silną konkurencję judaizmu faryzejskiego w stosunku do Judaizmu Biblijnego - pierwotnego ruchu Mesjańskiego. Judaizm faryzejski zwany także rabinicznym w swym ostracyzmie dodał cyt.” Do starodawnej modlitwy Szemone Ezre (Osiemnaście błogosławieństw) dodano jeszcze dziewiętnaste, będące właściwie przekleństwem rzuconym na Żydów Mesjanistycznych i innych „sekciarzy”.[10].
Ten zróżnicowany Judaizm mający w swoim łonie także grupy polityczne (np. Zeloci, Sikaryjczycy) funkcjonował do 70r. n.e. Tragedia narodowa Żydów, czym było zburzenie świątyni wyrugowała Judaizm Saducejski, który przy braku świątyni nie miał racji bytu. Na pierwsze miejsce wysunął się Judaizm faryzejski zwany później rabinicznym. Do całkowitego rozdziału między uczniami Mesjasza a faryzeuszami doszło jeszcze przed upadkiem powstania Bar-Kochby (132r-, 135r n.e.). Pierwotni Żydzi Mesjańscy nie uznali Bar-Kochby błogosławionego przez rabbiego Akibę na Mesjasza, jako swojego Mesjasza, albowiem dla pierwszych mesjańskich Żydów - Mesjaszem był Jeszua HaMaszijach z Nazaretu.
O historii pierwszych Żydów Mesjańskich można by było napisać wiele książek, które
w szczegółach opisałyby historię i martyrologię pierwszych Żydów Mesjańskich, ale nie o to chodzi. Chciałbym w tym wstępnym artykule zasygnalizować cechy i znamiona tego ruchu
w I w.n.e. I tak na początku trzeba zaznaczyć, że ogół Mesjańskich Żydów nie specjalnie wyróżniał się od Judaizmu Rabinicznego. Postronny obserwator nie znalazł by różnic, które wyszczególniałyby znamiona Ruchu Mesjańskiego. Judaizm Rabiniczny trzymał się tradycji (Tora ustna) – Judaizm Mesjański z pewnymi wyjątkami również. O tej tradycji pisze rabin Saul, którego znamy jako apostoła Pawła.
2 Tes 2,15 BT Przeto, bracia, trwajcie niewzruszenie i trzymajcie się tradycji, o których zostaliście pouczeni bądź żywym słowem, bądź za pośrednictwem naszego listu.
W ramach tradycji pierwsi Mesjańscy “trzymali” się “Moadim Tefilot”[11] o czym świadczą liczne zapiski tzw. Nowego Testamentu. (czyt. Dz 2,42, Łk 24,53 BT; Dz 3,1; Dz 10,9). W ramach tradycji w szabat nie przekraczano w podróży tzw. Drogi szabatowej czyli odcinka ok. tysiąca kroków. (czyt. Dz 1,12). W ramach tradycji Mesjańscy wierzący nosili charakterystyczny dla danej grupy Talit – szal modlitewny na ulicach Jerozolimy przy którym był sznurki zwane cicit – ale już same cicit były nakazane przez Torę (czyt.Lb/4 Mjż 15,38-40). W ramach Tory pierwszy sanhedryn[12] Mesjański (czyt. Dz 15r) zatwierdził dla nawróconych pogan wszczepiających się w “Drzewo Oliwne Izraela” biblijną dietę, w której wg Tory nie jada się wieprzowiny, krwi, padłych zwierząt
i wszystkiego co nieczyste w oczach Bożych (Czyt. Kpł/3 Mjż 11r.).
Nie na miejscu byłaby tu argumentacja teologów chrześcijańskich, którzy uważają że jeśli Nowy Testament czegoś nie mówi i czegoś nie zatwierdza, to tego chrześcijanie nie muszą uznawać
i praktykować. W Nowym Testamencie nic nie ma o zakazie kazirodczych związków, a przecież Tora o tym obszernie pisze. (Kpł/3 Mjż 18r.)
I jak Judaizm rabiniczny był bardzo zróżnicowany i zależny od lokalnego przywódcy rabina – tak też Judaizm Biblijny czyli Mesjański był zróżnicowany i zależny od lokalnego przywódcy czy też miejsca zamieszkania i kultury narodu w miejscu zamieszkania. I długo by jeszcze o tym można by pisać, ale przypomnę zasadnicze znamiona Judaizmu Biblijnego czyli Mesjańskiego.
- Trzymanie się nauki Bożej zwanej Torą czyt. Dz. 21,20
- Praktykowanie wszystkich Świąt Biblijnych (moadim) wg Kpł/3 Mjż 23r.
- Odżywianie się wg zaleceń Bożego Lekarza Czyt. Wj/ 2 Mjż 15,26 Kpł/3 Mjż 11r.
Ruch Mesjański, gromadzący etnicznych Żydów, którzy reprezentowali Judaizm Biblijny przetrwał jeszcze do czwartego stulecia, ale prześladowania Żydów po upadku powstania Bar-Kochby oraz synkretyzm religijny pogan napływających do zgromadzenia spowodował wygaszenie ruchu mesjańskiego na kilkanaście wieków do czasu aż do zgromadzenia Bożego wejdzie „Pełnia Pogan”.
Kongregacja Mesjańska pierwszego wieku powstała w łonie Izraela i w łaskawości Bożej przyjęła szczerych wierzących z pogan do owczarni Bożej. Nowożytny Ruch Mesjański również powstał w łonie Izraela i za miłosierdziem Wiekuistego w swych szeregach wita wierzących z Goim[13].
Na zakończenie tylko dodam osobistą uwagę: Aby się nazywać mesjańskim uczniem Jeszua trzeba mieć przynajmniej trzy ww. punkty jako znamiona charakterystyczne dla pierwotnego ruchu Mesjańskiego.
Autor opracowania: Piotr Fras
[1] Mesjasz – dosłownie namaszczony [2] Nostra aetate - Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich. Nostra aetate jest dziełem II soboru watykańskiego [3] D.S – Dawid Stern – Komentarz Żydowski Nowego Testamentu [4] Szawuot - Jest Świętem Biblijnym obchodzonym m.in. na cześć darowania Tory na Górze Synaj [5] Judaizm – To życie wg prawideł nauki Bożej wyeksponowanej w Pięcioksięgu Mojżesza [6] Tora – W pierwszym znaczeniu Pięcioksiąg Mojżesza [7] Moed. – Wyznaczony czas, święto - l.Mn. Moadim [8] W. Barclay – Komentarz do Nowego Testamentu [9] Judaizm Saducejski – grupujący przeważającą liczbę kapłanów za Pismo Święte uważał tylko Pięcioksiąg Mojżesza [10] M. Schiffman „Resztka Izraela Powraca” str. 30 [11] Moadim Tefilot – Wyznaczone czasy modlitw czyli Szacharit – modlitwa poranna; Mincha – modlitwa popołudniowa; Maariw – modlitwa nocna przed spaniem [12] Sanhedryn, inaczej Wysoka Rada lub Wielki Sanhedryn – najwyższa żydowska instytucja religijna i sądownicza w starożytnej Judei, wspomniana w źródłach po raz pierwszy w 203 p.n.e –Źródło Internet [13] Goim – l. mn. Narody